Βάγκνερ-Λιστ, Κόζιμα

(Kozima Liszt-Wagner, Ελβετία 1837 – Μπαϊρόιτ 1930). Σύζυγος του Ρίχαρντ Βάγκνερ, κόρη του Φραντς Λιστ και της κόμισσας Μαρί ντ’ Αγκού, από την οποία κληρονόμησε την αριστοκρατική υπεροψία και το ένστικτο της αδιάκοπης δράσης. Στο σαλόνι της μητέρας της γνωρίστηκε με κορυφαίους καλλιτέχνες και διανοούμενους της εποχής της, όπως ήταν ο ποιητής Χ. Χάινε, ο λογοτεχνικός κριτικός Σαρλ Σεν-Μπεβ και ο μουσικός Φρεντερίκ Σοπέν. Σε ηλικία είκοσι ετών έγινε σύζυγος του μαθητή του πατέρα της Χανς φον Μπίλοβ, με τον οποίο απέκτησε δυο κόρες. Το 1864, με αφορμή τις παραστάσεις του έργου Τριστάνος και Ιζόλδη στο Μόναχο (με διευθυντή τον φον Μπίλοβ), γνωρίστηκε με τον Βάγκνερ και δημιούργησε μαζί του ερωτικό δεσμό που οδήγησε, παρά τη μεγάλη διαφορά της ηλικίας τους, σε γάμο (1870). Η Β. ήταν εξαιρετικά προικισμένη γυναίκα, με ισχυρότατη προσωπικότητα και σπάνια πνευματική ευαισθησία. Για τον Βάγκνερ δεν υπήρξε μόνο η αφοσιωμένη σύντροφος της ζωής του, αλλά και η καλύτερη κριτικός του έργου του, κυριότερος εμπνευστής και παραστάτης της δημιουργικής του προσπάθειας.